Abdylla aýtdy

Wýetnamyň ykdysadyýeti dünýäde 44-nji orunda durýar we 1980-nji ýyllaryň ortalaryndan Wýetnam açyk bazara esaslanýan ykdysadyýetiň goldawy bilen ýokary merkezleşdirilen dolandyryş ykdysadyýetinden ägirt uly özgerişlikleri amala aşyrdy.

Şeýle hem bu, dünýä ykdysadyýetiniň iň çalt ösýän ýurtlaryndan biri bolup, jemi içerki önümiň ýyllyk ösüş depgini 5,1% töweregi bolup, 2050-nji ýyla çenli ykdysadyýetini dünýäde 20-nji orna çykarar.

Dünýäde iň köp gürleýän söz, Wýetnamyň uly ykdysady ädimleri bilen Hytaýy basyp almak mümkinçiligi bilen iň uly önümçilik merkezlerinden birine öwrülmegi.

Wýetnam esasan dokma egin-eşigi, aýakgap we elektronika pudagy üçin önümçilik merkezi hökmünde ösýär.

Beýleki tarapdan, 80-nji ýyllardan bäri Hytaý ägirt uly çig mal, işçi güýji we önümçilik kuwwaty bilen global önümçilik merkezinde rol oýnaýar.Senagat ösüşine maşyn gurluşygy we metallurgiýa pudaklarynyň iň ileri tutulýan ýerlerine uly üns berildi.

Waşington bilen Pekiniň arasyndaky gatnaşyklar sebäpli, global üpjünçilik zynjyrlarynyň geljegi möhümdir.Ak tamyň garaşylmadyk habarlary ABŞ-nyň söwda syýasatynyň ugry barada soraglary dowam etdirýärkä, söwda urşy nyrhlary güýje girýär.

Şol bir wagtyň özünde, Gonkongyň özbaşdaklygyny çäklendirmek howpy abanýan Pekiniň teklip eden milli howpsuzlyk kanunynyň ýatyrylmagy, iki ägirt güýçiň arasynda eýýäm gowşak söwda şertnamasyna howp salýar.Zähmet çykdajylarynyň ýokarlanmagyny bellemeli däl, Hytaý az zähmet talap edýän ýokary derejeli pudagy dowam etdirer.

Lukmançylyk üpjünçiligini üpjün etmek we COVID-19 sanjymyny ösdürmek ýaryşy bilen jübütlenen bu gödeklik, hemme zatdan ýokary netijeliligi üpjün edýän öz wagtynda üpjünçilik zynjyrlaryna täzeden baha bermäge sebäp bolýar.

Şol bir wagtyň özünde Hytaýyň COVID-19 bilen işlemegi günbatar güýçleriniň arasynda köp sorag döretdi.Wýetnam sosial aralyk çärelerini ýeňilleşdirmek we jemgyýetini 2020-nji ýylyň aprelinden başlap açmak üçin esasy ýurtlardan biri bolup, köp ýurtlaryň diňe COVID-19 agyrlygyna we ýaýramagyna garşy göreşip başlaýar.

Bu COVID-19 pandemiýasy wagtynda Wýetnamyň gazanan üstünligi dünýä haýran galdyrýar.

Wýetnamyň önümçilik merkezi hökmünde geljegi

Bu global ssenariýa garşy ösýän Aziýa ykdysadyýeti - Wýetnam indiki önümçilik kuwwatyna öwrülmäge taýýarlanýar.

Wýetnam, COVID-19-dan soňky dünýäde uly paý almak üçin güýçli bäsdeş hökmünde çykyş etdi.

ABŞ-nyň önümçilik önümçiligini Aziýanyň 14 ýurdundan öndürýän importy bilen deňeşdirýän “Kearney US Reshoring Index” -e görä, Hytaýyň importynyň 17 göterim azalmagy sebäpli 2019-njy ýylda rekord derejä ýetdi.

Günorta Hytaýdaky Amerikan Söwda Palatasy, ýurduň günortasyndaky ABŞ kompaniýalarynyň 64% -iniň önümçiligi başga ýere geçirmek barada pikir edýändigini anyklady.

Eksportyň ýokarlanmagynyň kömegi bilen 2019-njy ýylda Wýetnam ykdysadyýeti 8% ösdi.Şeýle hem şu ýyl 1,5% ösmegi meýilleşdirilýär.

Bütindünýä banky, iň erbet COVID-19 ýagdaýynda Wýetnamyň jemi içerki önüminiň şu ýyl 1,5% -e çenli azaljakdygyny çaklaýar, bu Günorta Aziýanyň goňşularynyň köpüsinden has gowudyr.

Mundan başga-da, zähmet, ýurt markasy we amatly maýa goýum şertlerini döretmek bilen, Wýetnam daşary ýurt kompaniýalaryny / maýa goýumlaryny özüne çekdi, öndürijilere ASEAN erkin söwda sebitine girmäge we Aziýa we Europeanewropa Bileleşiginiň ýurtlary, şeýle hem ýeňillikli söwda şertnamalaryna mümkinçilik berdi. ABŞ.

Toeri gelende aýtsak, soňky döwürde ýurt lukmançylyk enjamlarynyň önümçiligini berkitdi we COVID-19 täsir eden ýurtlara, şeýle hem ABŞ, Russiýa, Ispaniýa, Italiýa, Fransiýa, Germaniýa we Angliýa degişli haýyr-sahawatlar berdi.

Anotherene-de bir möhüm täze ösüş, has köp ABŞ kompaniýasynyň önümçiliginiň Hytaýdan Wýetnama gitmeginiň ähtimallygydyr.ABŞ-nyň egin-eşik importynyň Wýetnamdaky bölegi Hytaýyň bazardaky paýynyň azalmagy bilen girdeji gazandy - bu ýurt hatda Hytaýdan hem geçdi we şu ýylyň mart we aprel aýlarynda ABŞ-da iň köp egin-eşik öndürijisi boldy.

ABŞ-nyň 2019-njy ýyldaky söwda söwdasynyň maglumatlary bu ssenariýany görkezýär, Wýetnamyň ABŞ-a umumy eksporty 35% ýa-da 17,5 milliard dollar ýokarlandy.

Soňky iki onýyllygyň dowamynda ýurt dürli pudaklara hyzmat etmek üçin gaty özgerdi.Wýetnam bazara esaslanýan we senagata gönükdirilen ykdysadyýeti ösdürmek üçin esasan oba hojalygy ykdysadyýetinden daşlaşýar.

Bottleneck ýeňmeli

Chinaöne ýurt Hytaý bilen egin-egne bermek islese, çözülmeli köp kynçylyklar bar.

Mysal üçin, Wýetnamyň arzan zähmet esasly önümçilik senagaty tebigaty uly howp döredýär - eger ýurt gymmatlyklar zynjyrynda ösmese, Bangladeş, Taýland ýa-da Kamboja ýaly sebitdäki beýleki ýurtlar hem arzan işçi güýji berýär.

Mundan başga-da, hökümetiň global üpjünçilik zynjyry bilen has sazlaşykly bolmagy üçin ýokary tehnologiýaly önümçilige we infrastruktura has köp maýa goýumlaryny çekmek üçin hökümetiň edýän ähli tagallalary bilen, diňe Wýetnamda çäkli köpmilletli kompaniýa (MNC) gözleg we ösüş işleri bar.

COVID-19 pandemiýasy Wýetnamyň çig mal importyna ep-esli derejede garaşlydygyny we diňe eksport üçin önüm öndürmekde we ýygnamakda rol oýnaýandygyny mälim etdi.Yza çekiş goldaw goldaw pudagy bolmasa, Hytaý ýaly önümçiligiň bu ululygyna ýetmek arzuwly arzuw bolar.

Bulardan başga-da, beýleki çäklendirmeler zähmet howzunyň göwrümini, ökde hünärmenleriň elýeterliligini, önümçilige bolan islegiň duýdansyz dökülmegini dolandyrmak ukybyny we başgalary öz içine alýar.

Anotherene-de bir möhüm meýdança, umumy kärhananyň 93,7% -ini emele getirýän Wýetnamyň mikro, kiçi we orta kärhanalary (MKOK) - gaty kiçi bazarlar bilen çäklenýär we amallaryny has giň köpçülige ýetirip bilmeýär.Ony COVID-19 pandemiýasy ýaly kynçylyk döwründe çynlakaý bogun nokadyna öwürmek.

Şonuň üçin kärhanalar üçin yza ädim ätmek we gaýtadan dikeltmek strategiýasyna täzeden garamak möhümdir - Hytaýyň depginini yzarlamak üçin henizem ençeme kilometr ýoluň bardygyny nazara alsaň, ahyrsoňy “Hytaý-plýus” üçin gitmek has ýerlikli bolarmy? ýerine strategiýa?