Bangladeşdäki dokma fabrikleri we egriji zawodlar ýüplük öndürmek üçin göreşýärkä,mata we egin-eşik öndürijilerislegi kanagatlandyrmak üçin başga ýere gözlemäge mejbur bolýarlar.

Bangladeş Bankynyň maglumatlaryegin-eşik pudagyýaňy tamamlanan maliýe ýylynyň iýul-aprel aýlarynda 2,64 milliard dollarlyk ýüplük import edildi, 2023-nji maliýe ýylynyň şol döwründe import 2,34 milliard dollar boldy.

Gaz üpjünçiligi krizisi hem ýagdaýyň esasy faktoryna öwrüldi.Adatça, egin-eşik we dokma fabrikleri doly kuwwatlylyk bilen işlemek üçin her inedördül dýuým (PSI) takmynan 8-10 funt gaz basyşyny talap edýär.Şeýle-de bolsa, Bangladeş Dokma fabrikleri birleşiginiň (BTMA) habaryna görä, howa basyşy gündiz 1-2 PSI-e düşýär, bu esasy senagat sebitlerinde önümçilige ep-esli derejede täsir edýär we hatda gijä çenli dowam edýär.

Senagat işgärleri, pes howa basyşynyň önümçiligi ysmaz edendigini, zawodlaryň 70-80% -iniň kuwwatynyň 40% -inde işlemäge mejbur bolandygyny aýtdy.Egriji fabrigiň eýeleri wagtynda üpjün edip bilmezlikden alada galýarlar.Egriji fabrikler ýüplügi wagtynda üpjün edip bilmese, egin-eşik fabriginiň eýeleriniň ýüplük import etmäge mejbur bolup biljekdigini boýun aldylar.Şeýle hem telekeçiler önümçiligiň azalmagynyň çykdajylaryň ýokarlanandygyny we nagt pul dolanyşygynyň azalandygyny, işçileriň aýlyk haklaryny we kömek pullaryny wagtynda tölemegi kynlaşdyrýandygyny bellediler.

Egin-eşik eksportçylary hem ýüzbe-ýüz bolýan kynçylyklary ykrar edýärlerdokma fabrikleri we egriji fabrikler.Gaz we elektrik üpjünçiliginiň kesilmeginiň RMG fabrikleriniň işine-de uly täsir edendigini bellediler.

Narayanganj etrabynda Gurban baýramyndan öň gaz basyşy noldy, ýöne indi 3-4 PSI-e ýetdi.Şeýle-de bolsa, bu basyş, eltiş wagtyna täsir edýän ähli maşynlary işletmek üçin ýeterlik däl.Netijede, boýag fabrikleriniň köpüsi kuwwatynyň bary-ýogy 50% -inde işleýär.

Merkezi bankyň 30-njy iýunda çap eden habaryna görä, ýerli eksporta gönükdirilen dokma fabrikleri üçin nagt höweslendiriş serişdeleri 3% -den 1,5% -e çenli azaldyldy.Alty aý töweregi öň höweslendiriş derejesi 4% bolupdy.

Önümçiligiň içerki işgärleri, hökümet ýerli pudaklary has bäsdeşlik etmek üçin alyp barýan syýasatlaryna täzeden garamasa, taýýar egin-eşik senagatynyň “importa garaşly eksport senagatyna” öwrülip biljekdigini duýdurýarlar.

“Adatça trikotawear önümlerini öndürmek üçin ulanylýan 30/1 san ýüplüginiň bahasy bir aý öň kg üçin 3,70 dollardy, ýöne indi 3,20-3,25 dollara geldi.Bu aralykda, hindi egriji fabrikleri şol bir ýüplügi 2.90-2.95 dollar arzan bahadan hödürleýär, egin-eşik eksportçylary bolsa tygşytlylyk sebäpli ýüplük import etmegi saýlaýarlar.

Geçen aý BTMA Petrobangla kompaniýasynyň başlygy Zanendra Nat Sarkere hat ýazyp, gaz krizisiniň zawod önümçiligine ep-esli derejede täsir edendigini we käbir agza fabriklerinde üpjünçilik liniýasynyň basyşynyň nola düşendigini aýtdy.Bu enjamlara agyr zeper ýetdi we amallaryň kesilmegine sebäp boldy.Şeýle hem, hatda her kub metr üçin gazyň bahasynyň 2023-nji ýylyň ýanwar aýynda 16-dan Tk31.5-e çenli ýokarlanandygy bellenildi.